'ETY çıkacak mı?' sorusuna yanıt aranırken yapılan öncelikle EYT'nin kapsamı ve şartları üzerinde duruluyor.
AK Parti, emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili teklif için çalışıyor. EYT düzenlemesi için öncelikle kapsam ve şartlar belirlenecek.
Yaklaşık 5 milyon kişiyi ilgilendiren Emeklilikte Yaşa Takılanlar için çalışma başlatıldı. AK Parti teklifi bu yıl Meclis Genel Kurulu'na getirmeyi planlıyor.
EYT teklifi için bazı formüller üzerinde çalışılıyor. Öncelikle kapsam ve şartlar belirlenecek.
YAŞ VE SİGORTA ŞARTI
TRT Haber'de yer alan habere göre, emeklilik için bazı şartlar aranacak. Yaş sınırı ve sigortalılık sürelerine bakılacak.
50 yaşın altında olmama ve 1999 öncesi Bağ-Kur ya da SSK sicil kaydı bulunma şartı aranacak. Kanun çıktığında prim ve gün sayısını dolduranlara emeklilik hakkı gelebilecek.
Belli bir yaşın üstünde olanlara emeklilik verilmesi gibi bir formül de masada. Kademeli olarak emeklilik hakkının verilmesi de söz konusu.
Tüm bu çalışmalar tamamlandıktan sonra teklif AK Parti tarafından Meclis’e sunulacak. Tüm partilerin desteği istenecek.
AK Parti Grup Başkanvekili Akbaşoğlu, EYT'liler ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Akbaşoğlu, "2022 yılı içerisinde EYT'lilerle ilgili de ne yapacağımızın müjdesini, Çalışma Bakanımızla beraber paylaşacağız." ifadelerini kullandı.
Geçtiğimiz günlerde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin de EYT ile ilgili açıklamalarda bulunmuştu. Bilgin "Emeklilik meselesi 3 şarta bağlanmış. 1 prim gün sayısını tamamlama, 2 yıl, 3'cüsü yaş... Üçüncü şık sorun. Yaş şartını yerine getirmemiş olanlarla ilgili sorun. Yaş da bu işin şartlarından biri denilen bir anayasa kararı var. Prim ödeyecek insan sayısı ile emekli olacak insan sayısı arasında bir oran var.Türkiye'de bu rakam 2'nin altına düştü. Düzenlemeler yapılırken bunlar dikkate alınmıştır. Emekliliğimizi planladığımız için bize haksızlık yapıldı diyorlar. Çalışma programı içinde var. Ama aşama aşama çözüyoruz. Öncelikli sorunlarımız emeklilerimizin durumu, 3600 ek gösterge, sözleşmeli personel... Tüm bunları düzenleyecek düzenleme yapmak. İşçi sendikalarımızla yapacağımız sözleşme hakları ve enflasyon farkları çalışmalarımız var. Tüm çalışmaları ele alacağız. Önceliklerimizi sıraladım." diye konuştu.
KİMLER YAŞA TAKILIYOR?
Peki, kimler emeklilikte yaşa takılıyor, sayıları ne kadar? EYT mağdurları için kritik tarih 8 Eylül 1999. Bu tarihten önce sigortalıların emekli olabilmeleri için kadın çalışanların 20 yıllık sigortalılık süresi ve 5 bin gün prim ödemiş olması; erkek çalışanların da 25 yıllık sigortalılık süresi ve 5 bin gün prim ödemiş olması gerekiyordu ve emeklilik için yaş şartı aranmıyordu. 1999’un eylül ayında sosyal güvenlik sisteminde yapılan değişiklikle sigortalılık süresi, prim gün sayısına ek olarak emeklilik için bir de yaş şartı getirildi. Emekli olabilmek için emeklilik yaşı kademeli olarak kadınlar için 58, erkek çalışanlar içinse 60’a çekildi ve prim gün sayısı da 7 bin güne çıkarıldı. Hal böyle olunca da bir gecede yapılan değişiklikle çalışanlar çalışma yılını, prim gün sayısını doldursa da emeklilikte yaşa takıldı. Örneğin, 1998 yılında işe giren bir çalışan eski şartlara göre bundan iki yıl sonra yani 2023 yılında emekli olacakken yapılan düzenleme ile çalışanın emekliliği 2038 yılına ötelenmiş oldu. 1999 yılından bu yana da 20 yıldan fazladır EYT konusu gündemde ve o tarihte düzenleme yapıldığında bundan etkilenenlerin sayısı sınırlı olsa da zaman içinde emekli olamayanların sayısı arttı ve ortaya EYT mağdurları çıktı.
SEÇENEKLER NELER?
Kaç kişi emeklilikte yaşa takılıyor diye sorarsanız; tüm yaşa takılanların sayısının 6.3 milyon kişi; ancak bugün düzenleme yapılsa emekli olacakların sayısının ise 900 bin civarında olduğu tahmin ediliyor. Bugün düzenleme yapılsa ve bu 900 bin kişi emekli edilse sosyal güvenlik sistemine ortalama maliyeti ilk yıl tahmini 3 milyar lira olacaktır. Bir başka tahmine göre de -2019 yılında kamunun yaptığı hesaplama- yaşa takılanlara emeklilik hakkı tanındığında bunun 10 yılda sosyal güvenlik sistemi üzerine 800 milyar liranın biraz üzerinde bir maliyet getirecek. Peki, emeklilikte yaşa takılanların mağduriyetini gidermek için neler konuşuluyor, masadaki seçenekler neler? Dikkat ettim de bu konu yeniden gündeme geldiğinde kamuoyunda bazı modeller konuşuluyor; Finlandiya modeli, Almanya modeli gibi. Öncelikle şunu belirteyim, bir düzenleme yapılacaksa 6.3 milyon kişiye birden emeklilik hakkı tanınacak bir düzenleme olmayacaktır. Bu bir kerelik bir düzenleme olacak ve sigortaya eski girişleri kapsayacaktır. Daha açık bir anlatımla, düzenleme 900 bin ila bir milyon kişiyi kapsayacaktır ve yaşa takılıp da emekliliğine iki-üç yıl kalanlara imkan tanınacaktır.