Değerli okurlar;
Erteleme, birçok insanın karşı karşıya kaldığı yaygın bir davranıştır. İnsanın karakterinden kaynaklanmaz ve tedavi edilmesi gereken bir durum değildir ancak bir görevi veya işi son dakikaya kadar ertelemek, stres ve kaygıya neden olabilir bizim için önemli nokta burasıdır.
İlk olarak ertelememizin sebeplerini sıralayayım;
Korku ve endişe: İnsanlar bazen başarısızlık veya başarısız olma korkusuyla karşılaşabilirler. Bir görevi ertelerken, başarısız olma ihtimali hakkında endişeler geliştirebilirler. Bu korku ve endişe, işleri ertelemeye yönlendirebilir.
Motivasyon eksikliği: Görevin zorlu veya monoton olması, ilgi ve motivasyon eksikliği yaratabilir. İnsanlar, keyifli veya ödüllendirici olmayan görevleri ertelemeyi tercih edebilirler.
Mükemmeliyetçilik: Mükemmeliyetçilik eğilimi olan insanlar, işleri başlamadan önce her şeyin mükemmel olmasını bekleyebilirler. Bu da zamanında başlama konusunda tereddüt yaratabilir ve erteleme davranışını destekleyebilir.
Zaman yönetimi ve planlama becerileri eksikliği: Bazı insanlar, zamanı etkili bir şekilde yönetme ve görevleri planlama konusunda zorluklar yaşayabilirler. Bu nedenle, işleri son dakikaya kadar ertelemek kaçınılmaz olabilir.
Erteleme alışkanlığı, zamanla kronikleşebilir. Bu durum çocukluk çağında başlayabilirken, nadiren ileri yaşlarda da ortaya çıkabilir. Çocukluk döneminde ebeveynlerle sağlıklı ilişki kuramayan çocuklarda sürekli erteleme davranışı gözlenebilir. Sevgi ve ilgi eksikliği olan otoriter ailelerin çocukları, bu sorunla başa çıkmak zorunda kalabilir. Bu durum, çocuklarda pasif bir tepki biçimi geliştirebilir. Mükemmeliyetçi bir aile ortamı ve kendini kanıtlama kaygısı, çocukları ertelemeye yönlendirebilir ve bu durum zamanla kronik hale gelebilir. Kronik ertelemeyi sergileyen bireylerde öfke sorunları, stres, huzursuzluk gibi problemler de ortaya çıkabilir. Bu durum aynı zamanda çeşitli psikolojik rahatsızlıkların gelişmesine de zemin hazırlayabilir.
Erteleme davranışını bırakmamız psikolojimiz açısından önemlidir. Birkaç adımda bu alışkanlıktan uzaklaşmak için aşağıdaki önerilerimi uygulayabilirsiniz;
Farkındalık geliştirme: Öncelikle ertelemenin sizin için ne gibi sorunlara yol açtığını fark etmek önemlidir. Bu davranışın size stres, kaygı veya zaman kaybı gibi sonuçlar getirebileceğini kabullenmek önemlidir.
Hedefler ve öncelikler belirleme: Görevlerinizi belirli hedefler ve öncelikler doğrultusunda yapmak, motivasyonunuzu artırabilir. Ayrıca, görevleri daha küçük ve yönetilebilir parçalara bölmek de ertelemeyi engelleyebilir.
Motivasyonu artırma: Görevinizi daha ilgi çekici ve ödüllendirici hale getirmek için motive edici faktörler ekleyebilirsiniz. Örneğin, kendinize küçük ödüller koymak veya işi yaparken keyifli bir ortam oluşturmak motivasyonunuzu artırabilir.
Zaman yönetimi becerilerini geliştirme: Zamanı planlama, önceliklendirme ve işleri düzenleme becerilerinizi geliştirmek, ertelemeyi azaltabilir. Bir takvim veya yapılacaklar listesi kullanarak görevlerinizi organize etmek yararlı olabilir.
Olumsuz düşünce kalıplarını değiştirme: Kendinizi sürekli olarak başarısızlıkla ilişkilendiren veya işleri daha da zorlaştıran düşünce kalıplarını fark edip değiştirmek önemlidir. Olumsuz düşünceleri daha gerçekçi ve olumlu düşüncelerle değiştirmek ertelemeyi azaltabilir.
Erteleme davranışı, alışkanlık haline gelebilir, ancak bu davranışı değiştirmek mümkündür. Kendinize sabır gösterin ve adım adım ilerleyin. Uyguladığınız stratejilerle zamanla daha iyi bir zaman yönetimi ve iş disiplini elde edebilirsiniz.
Hülya Çolakoğlu
Psikolog