İnsan için hayatta kalma stratejisi, bilinmezlikten kaçarak kendiliğinden doğan belirsizliklere

hazırlıklı olabilme endişesi yaşamımızda daim bizleri strese sokmaktadır. Geçmişten alışılagelen kaygı

ve endişeler bilhassa ergenlikte tavan yapar ki burada ebeveynlere büyük görevler düşmektedir.

Çocuklarına karşı özsever doyuma bağlı benlik oluşturulmalıdır. Kendilerinin özgüvenlerini keşfederek

hayatta önlerine gelecek herhangi işlevleri ne şekilde çözümleyebilecekleri öğretilmelidir. Belirsizlikle

karşılaşan zihnimiz doğası gereği en olumsuz senaryolarla boşlukları doldurur.

Kendini aşırı değerlendirerek, benliğin kendine verdiği değerde olağan dışı arttırma, aşırı ilgi ve

sevgi beklentisi, çabuk ve kolay düş kırıklığı ve engelleme durumuna düşmektir. Mükemmelliyetçiliği

bir tarafa bırakarak deneyim ve tecrübelerin hatalarımızla olgunlaşacağını kabullenebilme

erdemliliğini savunabilmeliyizdir. Takıntı ve saplantıların gelip geçici olduğu mamafih her sonun bir

başlangıcı vardır. İşte bu korkulardan payını alan fazlasıyla alan genç kesimlerin daima yanında

olduğumuzu hissettirerek hatalarından utanmamalarını sağlayabilmeliyiz.

Belirsizlikler yaşam boyu üstesinden gelmemiz gelen geçici şeylerdir. Önemli olan özdeğerin

çoğalmasıyla insanda özsever amaçların, beklentilerin, emellerin çok güçlü olması ve süreçte

yaşanılanlardan ders çıkarılmasıdır. Değerli, iyi, doğru, sevilen insan olmak gayesiyle davranış ve

sözlerimizi hedeflerimize uygun seçebilmeliyiz. Elem, endişe, kırgınlık, sevinç, öfke vb duygularımız

başkaları tarafından algılanarak gözlenemeyen kapalı tepkiler sayılır. Tepkilerimize açık veya kapalı

karşılık almamız yine bizlere bağımlıdır.

Kişinin geleceğini olumsuz olarak değerlendirmesi, Kişinin kendini olumsuz değerlendirmesi ve

Kişinin çevresini ve yaşamını olumsuz değerlendirmesi işlevleri psikolog Beck tarafından tanımlanarak

günümüzde halen varlığını sürdürerek desteklenmektedir. İnsan hoş olmayan yaşantısını değersiz

bulabilir veya çevresiyle etkileşimlerini yanlış yorumlayabilir veya geleceğine bakınca çektiği sıkıntıları

güçlüklerin son bulmayarak devam edeceği takıntısıyla kendini depresyona sürükleyebilir.

Belirsizlik insan hayatında kaçınılmaz olacaktır. Psikolojik ve hem de evrimle ilgili kökenlere

dayandırılan belirsizlik sürekli kendiliğinden doğacaktır. Önemli olan bizler ne zaman nasıl üstesinden

gelinebileceğini öğrenerek öğretmemizdir. Kişinin düşüncesinde bulunan sistematik ve sürekli mantık

hatalarının azaltılmasıyla yaşamının daha keyifli geçmesi sağlanılmalıdır. Hiç bir şey kurtulması güç

kısır döngüden ibaret değildir. Ailemizden, çevremizden, uzmanların desteğiyle yaşanılan negatif

şeylerden kendimizi çekip kurtarmamız gerekmektedir.

ARAŞTIRMACI YAZAR VOLKAN YAŞAR BERBER